De Hongaarse Júlia Karosi werd geboren in een muzikale familie, haar moeder is een beroemde opera zangeres in Hongarije en haar broer is een international erkende concert organist. Al op 6-jarige leeftijd begon ze met het spelen op piano en viool en zong ze in schoolkoren. Opgegroeid in Budapest was de muziek van Béla Bartok natuurlijk een ingebakken onderdeel in haar leven op vroege leeftijd. Zoals alle beginnende piano studenten in Hongarije moest ze Bartok’s Mikrokosmos bestuderen, een zesdelige verzameling van 153 progressieve pianostukken. Op de middelbare school zong ze met de klassieke a capella groep Angelica Choir geheel bestaande uit vrouwen die zich voornamelijk richten op Hongaarse componisten. Tijdens studies in filosofie en esthetica, waarin ze tweemaal haar master’s behaalde in 2006, ontwikkelde ze een interesse voor de jazz, dat leidde uiteindelijk tot een graad in de categorie jazz- zang aan de Liszt Ferenc Muziek Academie in 2011.

Zij behoort al geruime tijd tot de elite van de Hongaarse muziek, mede te danken aan haar specifieke stijl die op perfecte wijze jazz en klassieke muziek verenigt. Dit is inmiddels haar vijfde album, de aanwezigheid van de Amerikaanse meester gitarist Ben Monder is niet toevallig, hij wilde graag meespelen op haar album omdat Béla Bartok een van de belangrijkste componisten was in zijn ontwikkeling als muzikant en hij is een groot bewonderaar van de stem van Júlia. Júlia schreef 7 nummers voor dit album, er staan ook 7 nummers van Béla Bartok op en een van Zoltán Kodály. De titel “Without Dimensions” verwijst ernaar dat volgens Júlia de muziek geen dimensies kent vanwege het unieke vermogen om ons mensen te verheffen in een bestaanswijze waarin we ons niet bewust zijn van tijd en ruimte, hetzelfde wat ons overkomt bij heel specifieke gebeurtenissen in ons leven. Sommige van dat soort evenementen in Júlia’s leven komen terug in de titels van haar nummers, zoals “Rebirth”dat verwijst naar de geboorte van haar zoon en “Insomnia”, het logische vervolg, “Words and Beyond” handelt over het conflict tussen verbale en non-verbale uitdrukkingsvormen, “Madeleine Moment” is een muzikale quote van Marcel Proust’s poëtische omschrijving van onvrijwillige herinnering in zijn “ À la recherche du temps perdu”.

In dit album wil Júlia ook een “jazz tribute” brengen aan twee van de grootste Hongaarse componisten van de 20ste eeuw, Béla Bartók en Zoltán Kod’sly met arrangementen en jazzbewerkingen van hun werk, ik hoop dat ze het niet erg vinden, laat ze opnemen in het cd boekje. Júlia zingt geen tekst ze gebruikt de techniek van de vocalise, woordloos gezang met alleen klanken. Dat maakt de muziek er niet echt gemakkelijker op, maar er straalt toch een bijzondere sfeer uit haar loepzuivere klankvorming en ik denk dat zowel Bartók als Kodály zeker niet ontstemd zullen zijn over haar jazz versies, de sfeer van het origineel is zeker behouden. Van Kodály is te hore Epigrams No. 7,8 en van Bartók Bluebeard’s Castle Prologue, MikrokosmosIII, No 92, IV, No 113 en 115, Sorrow, Outro for Romanian Folk Dances No. 3 en Romanian Folk Dances No. 3 Behalve de Amerikaanse gitarist Ben Monder zijn ook de Hongaren Áron Tálas (piano) , Ádám Bögöthy (cotrabas) en Bendegúz Varga (drums) te horen .

Zoals gezegd, zeker geen hapklare brokken deze muziek, nee deze klanken moeten echt indalen en dan wordt je toch meegevoerd door de schoonheid. Het bij wijlen stevige elektrische gitaarwerk van Ben Monder past eigenlijk wonderwel in deze muzikale constellatie, ga luisteren !

Jan van Leersum.